Werken met zzp’ers is de gewoonste zaak van de wereld. Daarbij is het van belang om schijnzelfstandigheid te voorkomen. In geval van schijnzelfstandigheid is immers sprake van een arbeidsovereenkomst en dat heeft gevolgen voor onder andere ontslagbescherming, loondoorbetaling bij ziekte en – niet in de laatste plaats – de afdracht van loonheffingen en sociale premies. Laatste jaren werd dit voorkomen door gebruik te maken van zogenoemde modelovereenkomsten, maar daar komt verandering in. Lees er meer over in de blog van Yoeri.
Inleiding
Schijnzelfstandigheid houdt in dat iemand werkt op basis van bijvoorbeeld een overeenkomst van opdracht, terwijl het een arbeidsovereenkomst betreft. Er is sprake van een arbeidsovereenkomst wanneer tegen loon arbeid wordt verricht in dienstbetrekking. Dat sprake moet zijn van een dienstbetrekking, ook wel gezagsverhouding, onderscheidt een arbeidsovereenkomst van een overeenkomst van opdracht. De Hoge Raad heeft reeds in 1997 geoordeeld dat de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst moet worden beoordeeld aan de hand van alle omstandigheden van het geval.[1] Dit wordt ook wel de holistische benadering genoemd.
Wet DBA
Om meer rechtszekerheid te geven, is in 2016 de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) ingevoerd. Onder deze wet dienen opdrachtgevers en -nemers samen hun arbeidsrelatie te beoordelen. Modelovereenkomsten van opdracht die zijn goedgekeurd door de Belastingdienst gaven daarbij zekerheid. De invoering van de wet DBA bracht echter ook onduidelijkheid met zich nu voorheen geen beoordeling van de arbeidsrelatie plaatsvond. Daarom is een handhavingsmoratorium ingevoerd waardoor de Wet DBA niet werd gehandhaafd door de Belastingdienst, tenzij sprake is van kwaadwillendheid.
Deliveroo-arrest
De Hoge Raad heeft in 2023 in zijn Deliveroo-arrest geoordeeld dat sprake was van een arbeidsovereenkomst ondanks gebruik van een modelovereenkomst.[2] Dit kwam voort uit de holistische benadering, waarbij aan de hand van de feiten en omstandigheden toch het bestaan van een gezagverhouding werd aangenomen.
Kamerbrief van 6 september 2024
Vanwege het Deliveroo-arrest heeft de Staatssecretaris op 6 september jl. aangekondigd dat modelovereenkomsten per 1 januari 2025 worden uitgefaseerd.
Vanaf 6 september jl. is de Belastingdienst al gestopt met het beoordelen en goedkeuren van nieuwe modelovereenkomsten. De reeds goedgekeurde modelovereenkomsten blijven geldig tot de einddatum van de goedkeuring. Daarnaast blijft de algemene modelovereenkomst geldig tot 1 juni 2026. Wel moet bij gebruik van zo een modelovereenkomst ook in de praktijk worden gewerkt overeenkomstig die overeenkomst.
Verder heeft de Staatsecretaris aangekondigd dat het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025 wordt afgeschaft.
Gevolgen voor de praktijk
Voor de nabije toekomst geldt dat nog steeds met modelovereenkomsten gewerkt kan worden, maar dat daaraan niet langer de zekerheid kan worden ontleend dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Meer zekerheid kan worden verkregen door gebruik te maken van de webmodule van de Belastingdienst om de arbeidsrelatie te beoordelen, al biedt ook dit geen absolute zekerheid.
Het is daarom aan te raden om inzichtelijk te maken met welke zzp’ers wordt gewerkt en of er risico’s bestaan op schijnzelfstandigheid. Verder is het raadzaam om beleid op te stellen voor het inhuren van zzp’ers in de toekomst.
Advies nodig over het inhuren van zzp’ers? Neem gerust contact met ons op.
[1] Hoge Raad 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen/Schroevers)
[2] Hoge Raad 24 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:443 (Deliveroo)